فیلم سینمایی برف آخر، ساخته امیرحسین عسگری، اثری تماشایی است که در چهلمین جشنواره فیلم فجر خوش درخشید. این فیلم با ۱۲ نامزدی، پس از «موقعیت مهدی» و «علفزار»، یکی از پرافتخارترین آثار جشنواره شد و با کسب چهار سیمرغ بلورین در رشته های بهترین فیلمبرداری، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین چهره پردازی و جایزه ویژه هیأت داوران، خود را در میان برترین فیلم های سال ۱۴۰۰ جای داد. برف آخر پس از سه سال انتظار، بالاخره از روز چهارشنبه، ۲۸ آذرماه ۱۴۰۳، در سینماهای سراسر کشور اکران شد.
در این مقاله به معرفی و بررسی فیلم برف آخر می پردازیم.
داستان برف آخر؛ از شکار گرگ ها تا شکار حقیقت
داستان فیلم در روستایی برفی در کیاسر مازندران رقم می خورد. یوسف، دامپزشکی متعهد، روزها به درمان دام های بیمار می پردازد و شب ها برای شکار گرگ ها به جنگل های مه آلود می رود. او گرگ ها را عامل خسارت های روستاییان می داند و کینه ای دیرینه از آن ها به دل دارد. اما برخورد با گرگی زخمی، مسیری تازه در زندگی یوسف می گشاید. در این میان، حضور دامپزشکی دیگر (با بازی لادن مستوفی)، نگاه او به طبیعت و حیوانات را تغییر می دهد. اما داستان فقط به همین جا ختم نمی شود و ناپدید شدن خورشید، دختر یکی از اهالی روستا، ماجرایی مرموز و تکان دهنده را رقم می زند که به تدریج با روایت یوسف تلاقی می کند و لایه های تازه ای از حقیقت را آشکار می سازد.
بررسی فیلم برف آخر
این فیلم با ظرافت، تضاد میان منافع روستاییان و سیاست های محیط زیستی را به تصویر می کشد. آزاد سازی گرگ ها برای حفظ تعادل طبیعی توسط سازمان محیط زیست، از یک سو نماد تلاش برای حفظ زنجیره حیات است و از سوی دیگر، به بحران و نارضایتی روستاییان منجر می شود. این روایت، انعکاسی از کشمکش های جوامع بزرگ تر بر سر مسائل محیط زیستی است.
فیلم برداری چشم نواز آرمان فیاض، زیبایی طبیعی مناطق برفی و جنگلی را با سکوتی پرمعنا همراه می کند. این ترکیب هنرمندانه، تجربه ای متفاوت از سینمای ایران ارائه می دهد؛ تجربه ای که به دلیل هوشمندی در استفاده از لوکیشن و جزئیات بصری، سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری را از آن خود کرد.
شخصیت پردازی متفاوت بازیگران
یوسف، با بازی درخشان امین حیایی، شخصیتی پیچیده و متفاوت از کلیشه های رایج است. او قهرمانی بی نقص نیست؛ اشتباه می کند، تردید دارد و در سکوت هایش، بار سنگین دغدغه هایش را حمل می کند. همین جزئیات باعث شد حیایی برای این نقش، سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را به دست آورد.
در مقابل، خلیل (مجید صالحی) با برون گرایی و واکنش های احساسی اش، مکملی برای آرامش و درونگرایی یوسف است. تقابل این دو شخصیت، بُعد دیگری از داستان را به تصویر می کشد.
گفت و گو با عوامل و بازیگران فیلم برف آخر
امین حیایی، برنده سیمرغ بهترین بازیگر مرد برای بازی درخشان خود در برف آخر، درباره این تجربه منحصر به فرد می گوید: «تنها پنج ماه زمان داشتم تا به شخصیت یوسف نزدیک شوم. این فرآیند چالش های زیادی داشت و برای تمرکز کامل، پیشنهادات زیادی را رد کردم. به نظر من، این فیلم اثری ماندگار است که هر بازیگری آرزو دارد در کارنامه خود داشته باشد. فیلمبرداری در لوکیشن سرد و سخت فیلم تنها با همدلی تیم به سرانجام رسید.»
علی بحرینی نیز درباره بازی حیایی گفت: «امین حیایی با برف آخر مرا شگفت زده کرد. او پیش از این هرگز چنین تأثیری بر من نگذاشته بود. در این فیلم، حیایی به قله ای از بازیگری در سینمای ایران رسیده که تنها تعداد انگشت شماری از بازیگران به آن دست یافته‌اند. او قواعد بازی در سکوت را به کمال می داند و نگاه هایش، به تنهایی داستانی عمیق را روایت می کنند. البته، نقش راهنمایی های امیرحسین عسگری، کارگردان فیلم، در این موفقیت غیر قابل انکار است.»
در نشست خبری فیلم، عسگری به شایعات درباره اقتباس فیلم از کتاب «زنانی که با گرگ ها می دوند» اثر کلاریسا پینکولا استس پاسخ داد: «این فیلم هیچ ارتباطی با آن کتاب ندارد. ایده اصلی از داستانی از محمد صالح علاء نشأت گرفت که مدت ها ذهنم را درگیر کرده بود. ابتدا طرح اولیه را نوشتیم و سپس با دقت بیشتر فیلمنامه را شکل دادیم.»
معرفی عوامل و بازیگران برف آخر
این اثر به کارگردانی امیرحسین عسگری و تهیه کنندگی حسن مصطفوی ساخته شده است. نویسندگی فیلمنامه توسط عسگری، امیرمحمد عبدی و سید حسن حسینی انجام شده و مجید صالحی به عنوان مجری طرح و احسان علیخانی به عنوان مشاور پروژه حضور داشته اند. با وجود شایعات درباره سرمایه گذاری علیخانی، این موضوع هنوز به طور رسمی تأیید نشده است.
در برف آخر، بازیگران برجسته ای از جمله امین حیایی، لادن مستوفی، مجید صالحی و نوشین مسعودیان نقش آفرینی کرده‌اند. بازی خیره کننده حیایی جایزه بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای او به ارمغان آورد و بازی های مستوفی و صالحی نیز تحسین منتقدان را برانگیخت.
فیلمبرداری این اثر، که به خاطر آن آرمان فیاض جایزه بهترین فیلمبرداری جشنواره فجر را دریافت کرد، یکی از نقاط قوت فیلم به شمار می رود. موسیقی متن اثر، ساخته مسعود سخاوت دوست و تدوین آن توسط اسماعیل علیزاده، تجربه ای دیدنی و شنیدنی را به مخاطب ارائه می دهد.
فیلم سینمایی برف آخر از ۲۸ آذر ۱۴۰۳ توسط شرکت خانه فیلم اکران شد و پردیس ملت به عنوان سرگروه سینمایی آن معرفی شده است. تیزر رسمی این فیلم به کارگردانی فرگل قائنی ساخته شده و نسخه اکرانی آن نسبت به نسخه جشنواره‌ای کوتاه تر شده است. با این حال، سازندگان تأکید کرده‌اند که این تغییرات صرفاً برای بهبود زمان بندی بوده و تأثیری بر روایت داستان نداشته است.
کلام پایانی
در این مقاله به معرفی و بررسی فیلم برف آخر پرداختیم. برف آخر یکی از درخشان ترین فیلم های سینمای ایران در سال های اخیر است؛ اثری که با روایتی نو و دغدغه هایی به روز، مخاطب را از کلیشه های زندگی شهری دور کرده و به دل طبیعت بکر ایران می برد. این فیلم با بهره گیری هوشمندانه از مناظر طبیعی و استفاده از سوژه ای خاص، موفق شده تماشاگر را از ابتدا تا انتها با خود همراه کند.
ساخت فیلم در لوکیشن های سخت و صعب العبور، کاری دشوار و چالش برانگیز است که تیم برف آخر با موفقیت از پس آن برآمده‌اند. همین ویژگی، این اثر را از فیلم های ساده و تک لوکیشن آپارتمانی متمایز کرده و تجربه ای متفاوت را به مخاطب ارائه می دهد. تماشای فیلم برف آخر بر پرده سینما، به دلیل کیفیت بصری فوق العاده و روایت عمیقش، تأثیر بیشتری بر بیننده خواهد داشت.
اگر از داستان های تکراری سینمای ایران، مانند قتل های خانوادگی، عاشقانه های غم انگیز یا کمدی های کلیشه ای خسته شده‌اید، «برف آخر» با زیبایی بی تکلف و بازی های حساب شده‌اش شما را شگفت زده خواهد کرد. این فیلم در دهه های اخیر کمتر نمونه مشابهی در سینمای ایران داشته است؛ مگر در آثار شاعرانه کارگردانی همچون بهمن قبادی، که او نیز از طبیعت بکر ایران برای روایت داستان های انسانی بهره می برد.
شاید بتوان گفت برف آخر به شکلی هنرمندانه به فضای سینمای کیارستمی نزدیک شده است؛ با تلفیق شخصیت های شهری و طبیعت روستایی، تلاشی برای بازتاب دغدغه های انسانی و اجتماعی داشته است. این فیلم نه تنها به چالش های فردی شخصیت ها می پردازد، بلکه تماشاگر را به تأمل در رابطه انسان با طبیعت و محیط اطرافش دعوت می کند. برف آخر تنها یک فیلم نیست؛ بلکه تجربه ای سینمایی است که باید آن را درک و احساس کرد.
