فیلم ماده The Substance به کارگردانی کورالی فارژا، یکی از آثار شاخص سال 2024، موفق شده است با ترکیب ژانرهای وحشت جسمانی و کمدی سیاه، توجه منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کند. حضور دمی مور، بازیگر محبوب دهه 90، در کنار مارگارت کوالی، ستاره جوان و با استعداد، به این فیلم جلوه‌ای ویژه بخشیده است. فیلم ماده The Substance اولین بار در بخش اصلی جشنواره فیلم کن به نمایش درآمد و با استقبال پرشور مواجه شد. این فیلم که دومین تجربه کارگردانی فارژا است، در کنار نامزدی برای دریافت نخل طلای کن، توانست جایزه نخل طلای بهترین فیلمنامه را از آن خود کند.
وقتی فیلم The Substance در جشنواره کن اکران شد، منتقدان آن را فیلمی تماشایی و در عین حال منزجر کننده توصیف کردند؛ اثری که با لحنی شرورانه، مملو از خنده، خون و هیجان است و مرزهای بی مووی ها را به سطحی تازه رسانده است. این توصیفات باعث شد انتظار برای اکران عمومی فیلم به اوج برسد. حالا با گذشت چند ماه از این نمایش اولیه، فیلم سینمایی ماده برای عموم در دسترس است و واکنش های مخاطبان به آن، طیفی از شیفتگی تا بیزاری را در بر می گیرد.
این فیلم در عین حال که یک اثر هیجان انگیز و ترسناک است، توانسته مرزهای ژانر وحشت جسمانی را گسترش دهد و با روایتی جسورانه، تجربه ای متفاوت برای مخاطبان خلق کند. برخی تماشاگران از جسارت کارگردان و تلفیق کم نظیر کمدی و وحشت لذت برده‌اند، در حالی که عده‌ای دیگر نتوانسته اند با فضای خشن و لحظات زننده آن ارتباط برقرار کنند.
خلاصه داستان فیلم ماده The Substance
آیا تا به حال رویای تبدیل شدن به نسخه ای بهتر از خود را داشته اید؟ کسی که همچنان خودتان هستید، اما در همه جنبه ها بهتر؟ فیلم ماده (The Substance) با چنین سوالی آغاز می شود و داستان زنی به نام الیزابت اسپارکل را روایت می کند. الیزابت، یک سلبریتی رو به افول با بازی دمی مور، در تلاش برای بازگرداندن شکوه گذشته اش، دست به دامن دارویی سری و ناشناخته می شود. این دارو زندگی او را به شکلی غیر منتظره دگرگون می کند؛ اما پیامد های آن چیزی نیست که او انتظارش را داشت. این فیلم، سفری هیجان انگیز و ترسناک به عمق آرزوها و تبعات خطرناک آن‌هاست.
بیشتر بخوانید: معرفی و نقد فیلم زودپز: بازگشت رامبد جوان با زودپز، طنزی نوستالژیک از دهه شصت
معرفی بازیگران فیلم ماده
در ادامه این بخش به معرفی بازیگران فیلم هیجان انگیز ماده می پردازیم:
- بازگشت درخشان دمی مور:
دمی مور، بازیگر برجسته هالیوود، در نقش اصلی این فیلم یعنی الیزابت اسپارکل، مربی و مجری مشهور یک برنامه ورزشی ظاهر شده است. مور که فعالیت حرفه ای خود را در دهه 80 میلادی آغاز کرد، با بازی در فیلم آتش سنت المو (St. Elmo’s Fire) به کارگردانی جوئل شوماخر دیده و شناخته شد. اما نقش آفرینی برجسته او در فیلم روح (Ghost) ساخته جری زاکر، که در آن در کنار پاتریک سوویزی فقید به ایفای نقش پرداخت، او را به اوج محبوبیت رساند. داستان عاشقانه و رازآلود روح، جایی که مور نقش همسر مقتول را بازی می کند و سوویزی در نقش روحی که سعی دارد او را از خطری بزرگ نجات دهد، همچنان از یاد نرفتنی ترین آثار او محسوب می شود.
- مارگارت کوالی، بازیگر مکمل:
در کنار دمی مور، مارگارت کوالی، ستاره جوان و آینده دار هالیوود، در فیلم ماده به ایفای نقش پرداخته است. حضور او، همراه با کارگردانی کورالی فارژا، این فیلم را به اثری پرهیجان و منحصر به فرد در ژانر وحشت و کمدی تبدیل کرده است.
- دیگر بازیگران برجسته:
در کنار این دو چهره اصلی، بازیگر کهنه کار هالیوودی دنیس کواید، هوگو دیگو گارسیا و جوزف بالدراما نیز به مجموعه بازیگران ماده پیوسته اند و ترکیب جذابی از استعدادهای تازه و با تجربه را رقم زده‌اند.
بازگشت درخشان دمی مور و معرفی نسل جدیدی از استعدادها در فیلم ماده The Substance
دمی مور، که در دهه 90 با نقش‌آفرینی های درخشان در فیلم هایی مانند روح، چند مرد خوب و پیشنهاد بی شرمانه به اوج شهرت رسید، در سال های اخیر با حضور در آثار کمتر مطرح از مرکز توجهات فاصله گرفت. با این حال، فیلم The Substance فرصتی طلایی برای بازگرداندن او به صحنه اصلی سینما فراهم کرده است. مور در سال های گذشته با فیلم هایی همچون فرشتگان چارلی: زدن به سیم آخر، مارجین کال و سنگینی طاقت فرسای استعداد فراوان، همچنان حضور خود را در سینما حفظ کرده بود، اما The Substance نوید بازگشتی چشمگیر برای او را می دهد. در کنار دمی مور، مارگارت کوالی، ستاره جوان و نو ظهور سینما، نقش سو، نسخه جوان تر شخصیت اصلی فیلم، الیزابت را ایفا می کند. کوالی نیز مانند مور، کار خود را از تلویزیون آغاز کرد و با سریال بازماندگان به شهرت اولیه دست یافت. اما این فیلم روزی روزگاری در هالیوود به کارگردانی کوئنتین تارانتینو بود که او را به مخاطبان جهانی معرفی کرد. این بازیگر پر کار اخیراً در آثار مهمی مانند، انواع مهربانی و بیچارگان از یورگوس لانتیموس و همچنین کمدی جاده ای دختران فراری به کارگردانی اتان کوئن دیده شده است.
کارگردانی کورالی فارژا
کورالی فارژا، کارگردان فرانسوی فیلم، با اولین اثر بلند خود، انتقام، در ژانر اکشن مهیج، توجه مخاطبان و منتقدان را به خود جلب کرد. این فیلم تحسین شده نقطه آغاز خوبی برای فارژا بود، اما او برای پروژه بعدی اش عجله نکرد و هفت سال بعد با فیلم ماده به صحنه بازگشت. در این مدت، فارژا علاوه بر کارگردانی یک قسمت از سریال موفق سندمن، توانست فیلمنامه The Substance را، که به همان اندازه اثر اولش تحسین شده است، آماده کند. فیلم ماده نه تنها بازتابی از توانایی های فارژا در خلق داستان هایی منحصر به فرد است، بلکه به لطف ترکیب بازیگران برجسته و نوظهور، تجربه ای متفاوت و به یاد ماندنی در سینمای امروز ارائه می دهد.
نقد منتقدان درباره فیلم ماده The Substance
فیلم The Substance به کارگردانی کورالی فارژا، واکنش های متفاوتی را بین منتقدان سینما برانگیخته است. این فیلم که در ژانر وحشت جسمانی و کمدی نامتعارف دسته بندی می شود، ترکیبی از تحسین، نقدهای میانه رو و حتی نظرات منفی را به خود جلب کرده است. در ادامه، نگاه چندین رسانه معتبر به این اثر را مرور می کنیم:
- آیریش تایمز | امتیاز: 100 از 100
تارا بردی، منتقد آیریش تایمز، از فیلم ماده به عنوان بازگشتی موفق برای فارژا پس از فیلم انتقام یاد می کند. او این اثر را به خاطر ترکیب جسورانه ای از لحن و پیرنگ در مرز میان شاهکار کلاسیکی چون سانست بلوار و فیلم کالت جامعه ستایش کرده است.
- مجله اسلنت | امتیاز: 88 از 100
چاک بوئن به بازی تاثیرگذار دمی مور اشاره می کند و نقش آفرینی او را عاملی کلیدی در افزودن ابعاد انسانی و عاطفی به ایده های جسورانه کارگردان می داند.
- گاردین | امتیاز: 80 از 100
پیتر بردشاو معتقد است که The Substance با حال و هوای پوچ و سبک خاص خود، مخاطب را به یاد دوران طلایی سرگرمی های خانگی می اندازد. او پیشنهاد می دهد این فیلم را بهتر است در خانه و روی نوارهای وی اچ اس تماشا کرد.
- بوستون گلوب | امتیاز: 75 از 100
اودی هندرسون فیلم را اثری پتانسیل دار می داند که با فیلمنامه ای منسجم تر می توانست به اثری کلاسیک تبدیل شود.
- کلایدر | امتیاز: 70 از 100
کیلب هاموند سبک پیچیده و غامض فیلم را مورد توجه قرار می دهد و پیش بینی می کند علاقه مندان ژانر وحشت مشتاقانه منتظر پروژه بعدی فارژا خواهند بود.
- ایندیپندنت | امتیاز: 60 از 100
کلاریس لوفری با وجود نقد هایی به انسجام فیلم، آن را اثری قدرتمند و تاثیرگذار می داند که در برخی لحظات درخشان عمل می کند.
- لیتل وایت لایز | امتیاز: 40 از 100
هانا استرانگ فیلم ماده را به دلیل سطحی نگری و فقدان همدلی در روایت نقد می کند و آن را اثری توخالی توصیف می کند که نمی تواند مخاطب را به طور روانی درگیر کند.
- مجله پیست | امتیاز: 30 از 100
کاتارینا دوکالوویچ استفاده کلیشه ای از قرارداد های ژانر وحشت و طرح ایده هایی دست چندم درباره رابطه زنان با بدن خود را دلیل اصلی ضعف The Substance می داند. او همچنین معتقد است فیلم به جای درک شخصیت اصلی، او را به سوژه ای برای تمسخر تبدیل کرده است.
بررسی و نقد بر دیدگاه و داستان فیلم ماده The Substance
با وجود استفاده هنرمندانه از سبک های بصری و روایی، فیلم ماده هرگز نتوانسته به لایه ای فراتر از ظاهر داستان دست یابد. فارژا تلاش می کند از الگوهای ژانر وحشت جسمانی برای نقد کلیشه های مرد سالارانه بهره ببرد، اما فیلم در نهایت بیشتر به نمایش دغدغه های سطحی و تکراری درباره افول زیبایی و شهرت محدود می شود تا به خلق نگاهی تازه و معنادار.
داستان سقوط الیزابت اسپارکل
قصه فیلم درباره الیزابت اسپارکل (با بازی دمی مور)، یک مربی ایروبیک و مجری تلویزیونی مشهور است که سال ها در مرکز توجه رسانه ها قرار داشته است. او به تازگی موفق به دریافت ستاره ای در پیاده روی مشاهیر هالیوود شده، اما این موفقیت نتوانسته مانع نزدیک شدن پایان دوران کاری اش شود. در جشن تولد پنجاه سالگی اش، الیزابت درمی یابد که قرار است یک مجری جوان تر و جذاب تر جایگزین او شود.
در طول فیلم، مخاطب همواره با تصاویری از اوج شکوه الیزابت رو به روست. راهروهای استودیوی تلویزیونی با پوسترهای درخشان او تزئین شده‌اند و پرتره ای بزرگ از چهره خندانش بر دیوار آپارتمانش خود نمایی می کند. اما فارژا با بهره گیری از لنزهای چشم ماهی (Fisheye Lens)، این تصاویر به ظاهر بی نقص را به هم می ریزد و فضایی سرگیجه آور و خفقان آور خلق می کند. حتی در معدود صحنه هایی که الیزابت از استودیو خارج شده و در خیابان های لس آنجلس ظاهر می شود، دوربین به طور مداوم روی چهره او متمرکز می ماند. این انتخاب سینمایی به خوبی نشان می دهد که زندگی الیزابت در چارچوب تنگ تصویری گیر افتاده است که خودش برای مخاطبان خلق کرده. این قاب ها، نه تنها بازتاب دهنده شکوه گذشته او هستند، بلکه به وضوح نشانه ای از انزوای کنونی اش نیز به شمار می روند.
پس از کنار گذاشته شدن از برنامه تلویزیونی اش، الیزابت اسپارکل به نقطه ای از ناامیدی می رسد که دست به دامان شرکتی مرموز و محصولی جدید به نام ماده ((The Substance می شود. این محصول، وعده ای وسوسه کننده می دهد: خلق نسخه ای بی نقص، جوان تر و بهبود یافته از خودِ مصرف کننده. اما مشکل بزرگی در این میان وجود دارد: بدن اصلی و بدن جدید باید هر هفته به طور منظم با یکدیگر تعویض شوند.
در اوج یأس و بی توجه به عواقب این تصمیم، الیزابت ماده را به خود تزریق می کند. سکانسی پرتنش و کابوس وار رقم می خورد؛ جایی که سو، نسخه جوان تر، زیباتر و لاغراندام او (با بازی مارگارت کوالی)، به شکلی تکان دهنده از ستون فقرات الیزابت بیرون می‌آید. سو به زودی جایگاه الیزابت را در همان برنامه تلویزیونی به دست می‌آورد، و این آغاز چالش های بزرگ تر برای الیزابت است.
نبرد بدن ها و زوال هویت، وحشت فیلم
وحشت اصلی فیلم، از نگاه به بدن تحلیل رفته و رو به زوال الیزابت سرچشمه می گیرد. در همین حال، سو به تدریج بیشتر از همیشه صحنه را تصاحب می کند و با زیر پا گذاشتن قانون تعویض هفتگی، توازن میان آن ها را برهم می زند. این اختلال به مجموعه ای از صحنه های هذیانی و دلهره آور منجر می شود که گویی زنگ خطری برای آینده ای تاریک و دهشتناک هستند.
اوج این وحشت در سکانسی نمایان می شود که بدن برهنه و فرسوده الیزابت به تصویر کشیده می شود؛ بدنی که به شکلی اغراق آمیز و ناخوشایند با پروتزها و جلوه های بصری برجسته شده است. این صحنه نه تنها نمادی از زوال جسمانی، بلکه نمایشی مضحک و تلخ از تلاش بیهوده برای تقابل با گذر زمان است.
پیام فیلم ماده The Substance؛ هزینه سنگین وسواس کمال
فیلم ماده با پیامی مستقیم و واضح به بررسی دنیای جنسیت زده‌ای می پردازد که زنان را وادار می کند برای حفظ جذابیت و جایگاه خود، اقداماتی افراطی انجام دهند؛ اقداماتی که بهای آن، سلامت جسم و روانشان است. این اثر، هجویه ای اغراق‌آمیز درباره سن گرایی در هالیوود و رسانه های تجاری است؛ جایی که سود جویی از ناامنی های زنان، از جمله ترس از دست دادن شغل به ابزاری برای کسب قدرت و ثروت بیشتر تبدیل شده است.
اما مسئله اینجاست که فیلم برای انتقال این پیام، نیازی به دو ساعت زمان و انبوهی از صحنه های خونین و خشن نداشت. پیام ماده در همان نیم ساعت ابتدایی کاملاً روشن می شود و پس از آن، هیچ بُعد تازه یا عمق معنایی جدیدی به داستان افزوده نمی شود. به جای بیان صریح و مستقیم موضوع، فیلم با ترکیب استعاره های پراکنده درباره مفاهیمی چون از خود بیزاری، اعتیاد و شکاف نسلی، به اثری آشفته و پراکنده تبدیل می شود که نمی تواند تمرکز خود را حفظ کند.
پایانی عجیب و هدفی گمشده
پایان بندی فیلم، که در آن الیزابت به شکلی فیزیکی به موجودی عجیب الخلقه و رو به زوال تبدیل می شود، بیش از هر چیز نشان می دهد که ماده بیشتر به دنبال شوکه کردن مخاطب است تا ارائه پیام یا چالشی جدی. از ستایش زیبایی سو گرفته تا نمایش زوال جسمی وحشتناک الیزابت و رفتارهای زن ستیزانه مردان رسانه، همه چیز صرفاً برای تأثیرگذاری بصری طراحی شده است. در نهایت، اگرچه فیلم در برخی صحنه ها مخاطب را غافلگیر یا منزجر می کند، اما از چالش جدی تعصبات و پیش داوری های ریشه دار نسبت به بدن زنان ناتوان است. فیلم ماده در ظاهر تلاش می کند تا نقدی بر جامعه باشد، اما در عمل به اثری پوچ، آشفته و فاقد انسجام تبدیل می شود.
امتیاز منتقدان و مخاطبان به فیلم The Substance
جدول زیر امتیازات فیلم The Substance را از دیدگاه سایت های سینمایی معتبر و کاربران آن ها نمایش می دهد:
| وب سایت | امتیاز |
| IMDb | 7.6 |
| کاربران متاکریتیک | 7.5 از 10 |
| کاربران راتن تومیتوز | 73 درصد رضایت |
| منتقدان راتن تومیتوز | 91 درصد رضایت (بر اساس 307 نقد) |
| منتقدان متاکریتیک | 78 درصد رضایت (بر اساس 57 نقد) |
این امتیازات نشان دهنده استقبال مثبت منتقدان و مخاطبان از فیلم در ژانر کمدی-وحشت است.
نتیجه گیری
فیلم ماده The Substance با تمام نقاط قوت و ضعف خود، اثری بحث برانگیز است که توانسته تحسین برخی منتقدان را به دلیل جسارت و خلاقیت، و نقد شدید دیگران را به دلیل ضعف در انسجام روایی و عمق احساسی برانگیزد. این فیلم، با وجود همه اختلاف نظرها، همچنان اثری قابل توجه در کارنامه کورالی فارژا به شمار می رود.
مطلب پیشنهادی: معرفی بهترین فیلم ها و شاهکارهای سینمایی جرج کلونی
