نقد فیلم عامه پسند
خلاصه فیلم عامه پسند ایرانی
داستان این فیلم حول محور زنی میگردد که در پنجاه و هفت سالگی از همسرش جدا شده و به شهر زادگاه خود، شهرضا، باز میگردد. او در تلاش است تا خودش را مجدداً کشف کرده و با چالشهای زندگی مقابله کند. در سطح دوم، این فیلم به شیوهای عامهپسند، درباره فشارهایی که در جامعه و به ویژه در فرهنگ سنتی، بر زنان نهاده میشود، صحبت میکند. این فشارها به صورت رسمی به قوانین منعکس شده و زنان را تحت تأثیر قوانین و تقالید قرار میدهد.
نقد فیلم عامه پسند
“عامهپسند” را میتوان به عنوان سومین بخش از سهگانه زنانهی سهیل بیرقی در نظر گرفت؛ یک فیلم که در آن یک برش حساس از زندگی یک زن میانسال (با بازی درخشان فاطمه معتمدآریا) به تصویر کشیده شده است.
ساختار “عامهپسند”، همانند دو فیلم قبلی این کارگردان، به ویژه فیلم اولش “من”، باز هم به مینیمالیسم و سادهگرایی تمایل دارد. فیلمنامه “عامهپسند”، برخلاف “عرق سرد”، از خطی بودن خارج شده و چینش رویدادها در زمان زنجیره مستند نیست. این انتخاب ممکن است به دلیل بازتابی از ناپایداری و پیچیدگی درون ذهن شخصیت اصلی، یعنی فهیمه (معتمدآریا) باشد.
فهیمه، زن میانسالی است که بیست و هشت سال از بهترین سالهای عمرش را صرف زندگی با همسر و فرزندش کرده است. پس از جدایی، او نیت دارد نشان دهد یک زن خانهدار تنها نیست و میتواند به تنهایی ایستادگی کند. اما موانع در راه او نه تنها از تصمیمات و ایدههایش ناشی نیست، بلکه از عدم پیروی از الگوی عامهپسندی نیز میآید. در محیطی که برای زن در نظر گرفته شده و در شهر کوچکی که زندگی میکند، کاری که فهیمه به آن فکر میکند، به نوعی با خواستههای عمومی در تضاد است و مخاطبان هرگز آن را پسندیده نخواهند کرد.
بیشتر بخوانید: نقد فیلم هتل
افسانه (باران کوثری) به عنوان نقطه مقابل فهیمه ظاهر میشود. او به خوبی احساسات و روابط انسانها را درک کرده و تصمیمات و انتخابهایش همانند آن چه که عمومی پذیرفته میشود، است.
فیلمساز، با اینکه علاقه زیادی به تجسم دنیای زنان دارد، اما با استفاده از فضای واقعگرایانه فیلم و حساسیتی نسبت به معضلات جامعه و تبعیضهای مداوم علیه زنان، زن اصلی فیلم را در مقابل این ناهنجاری های اجتماعی نشان میدهد؛ یک زن که حتی پس از طلاق، با خودپسندی نمیتواند خودش را بیمه کند و اعتبارش را به پدر و همسر سابق خود نسبت دهد.
مواجهه و رابطه فهیمه با میلاد (هوتن شکیبا) نیز از جوانب هوشمندانهترین بخشهای فیلم است. سهیل بیرقی همواره در ترسیم روابط غیرمتداول بین افراد، زن و مردان با اختلاف سنی در کنار هم، و دیگر انواع روابط، شجاعت نشان داده است. او همیشه به این نکته توجه داشته که شخصیتها مهمترین عنصر در داستان باشند و این امر باعث ماندگاری کاراکترهای منحصر به فرد و تکرارنشدنی در ذهن مخاطب میشود. بنابراین، حتی اگر جزئیات داستانهای او با گذر زمان فراموش شوند، کاراکترهایی مانند لیلا حاتمی در “من”، امیر جدیدی در “عرق سرد”، و حالا فهیمه میربد با بازی فوقالعاده فاطمه معتمدآریا در “عامهپسند” همیشه در خاطر مخاطب باقی خواهند ماند.
بیشتر بخوانید: نقد فیلم جنگل پرتقال
همانطور که اعلام کردم، سادهگرایی یکی از ویژگیهای عمومی فیلمهای سهیل بیرقی است. او تلاش میکند هیچ عنصر اضافهای به فیلمش افزوده نشود. حتی دوربین نیز سعی دارد در فاصلهای با مخاطب بماند و به وفاداری به این اصل، در نهایت باید بگویم که «عامهپسند» بیش از هر چیز، یک فیلم با تدوین است؛ تدوینی که شاید یکی از مهمترین عوامل موفقیت آن باشد.
فاطمه معتمدآریا در این فیلم یکی از متفاوتترین نقشهای زندگی خود را بازی کرده و نقش ایفایی درست و قابل تحسین دارد. علاوه بر او، هوتن شکیبا و باران کوثری نیز به طور قابل توجهی درخشیدهاند و میتوان «عامهپسند» را یکی از فیلمهای بازیهای عالی در نظر گرفت.